Yüksek tansiyona iyi gelecek 7 ya?am tarz? de?i?ikli?i
 
Hipertansiyon, kalpten vücuda ta??nan kan?n atardamarlara uygulad??? kuvvetin yüksek oldu?u yayg?n bir durumdur...
Yüksek tansiyon ad?yla da bilinen hipertansiyon kontrol alt?na al?nmad???nda; kalp hastal?klar?, inme, böbrek hastal???, ani ölüm gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Yüz güldürücü olan ise tan?s? kolay konulabilir, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastal?kt?r. Yüksek tansiyon genellikle herhangi bir belirti vermez ve birçok ki?i bu hastal??a sahip oldu?unu bilmeyebilir. Bunu bilmenin tek yolu kan bas?nc?n? kontrol ettirmekten geçer.

Nefroloji Uzman?  Dr. Ümit Çakmak “Dünya Hipertansiyon Günü” nedeniyle, yüksek tansiyondan korunma yollar?n? anlatt?.

Ciddi sa?l?k sorunlar?na yol açabilir

Kalp atarken ölçülen kan bas?nc?na sistolik tansiyon, kalbin yumu?ad???nda ölçülen kan bas?nc?na diyastolik tansiyon denir. Normal ?artlar alt?nda sistolik tansiyon 120mmhg ya da 12, diyastolik tansiyon 80mmhg ya da 8 alt?nda olmas? gerekir. Bu de?erlerin üzerindeki tansiyon hipertansiyon olarak kabul edilir. Yeterli düzenli fiziksel aktivite yapmamak gibi sa?l?ks?z ya?am tarz? seçimleri nedeniyle ortaya ç?kabilir. Diyabet ve obezite gibi belirli sa?l?k durumlar? da yüksek tansiyon geli?me riskini art?rabilir. Tedavi edilmeyen yüksek tansiyon; kalp krizi, felç ve di?er ciddi sa?l?k sorunlar? riskini art?r?r.

Evde yap?lan düzenli ölçümler önemli

Evde kan bas?nc? ölçümünde, kol için uygun man?onlu ve onayl? otomatik tansiyon ölçüm aleti kullan?l?r. Ev ölçümleri en az be? gün yap?lmal?d?r. Kan bas?nc?, sabah ve ak?am saatlerinde ve her seferinde en az iki?er kez ölçülmelidir. Evde kan bas?nc? ölçümü en az be? dakika dinlendikten sonra yap?lmal? ve ölçümden önceki 30 dakika içinde sigara veya kahve içilmemeli, egzersiz yap?lmamal?d?r. Bir dakika arayla iki ölçüm al?narak bu iki ölçümün ortalamas? kaydedilmelidir. Kan bas?nc? ölçümünde kullan?lacak otomatik tansiyon ölçüm cihaz?n?n koldan ölçüm yapan cihaz olmas? önemlidir. Bilekten ölçüm yapan cihazlar evde kan bas?nc? takibinde önerilmemektedir.

Herhangi bir neden olmadan ortaya ç?kabilir

Eri?kinlerde görülen hipertansiyon ?ikayetlerinin %90-95 gibi büyük bir oran?nda tan?mlanabilir bir neden yoktur. Tan?mlanabilir bir nedeni olmayan bu hipertansiyon türüne birincil (primer) hipertansiyon denir. Daha nadir görülen ve altta yatan bir nedene ba?l? ortaya ç?kan hipertansiyona ise ikincil hipertansiyon denir.
Bu tabloya yol açan t?bbi durumlar aras?nda; böbrek hastal?klar?, böbreküstü bezi tümörleri, böbre?e giden kan damarlar?nda do?u?tan gelen kusurlar, tiroid hastal?klar? ve obstrüktif uyku apnesi yer al?r. Baz? hallerde de do?um kontrol haplar?, so?uk alg?nl??? ilaçlar?, a?r? kesiciler, kortizon içeren ilaçlar, meyan kökü ?urubu,  kokain ve amfetamin gibi yasa d??? uyu?turucu ilaçlar yüksek tansiyona neden olabilir.

 Ya?am tarz?nda de?i?iklikler yapmak fayda sa?layabilir

Toplum sa?l??? aç?s?ndan eri?kin bireyin kan bas?nc? hangi evrede olursa olsun uygun ya?am tarz? de?i?iklikleri önerilmelidir. E?er bireyin kan bas?nc? artm?? ise (sistolik 120–139 mmHg, diyastolik 80–89 mmHg) bu öneriler ?srarla vurgulanmal?d?r. Hastan?n yüksek tansiyonu var ise ya?am tarz? de?i?ikli?i önerileri mutlaka uygulanmal?d?r.

Öneriler...

?deal vücut a??rl???n? koruyun: Hasta fazla kilolu ise uygun kiloya inmesi önerilmeli veya en az?ndan kilo vermesi (a??rl???n?n en az %5–10’u kadar kilo kayb?) te?vik edilmelidir.
Tuz k?s?tlamas? yap?n: Günlük sodyum al?m? 2–2.4 g (5–6 g tuz) ile s?n?rland?r?lmal?d?r. Türkiye’de genel popülasyonda yap?lan SALTURK çal??malar? günlük tuz tüketiminin oldukça yüksek oldu?unu (yakla??k 15 g/gün) ve bunun hipertansiyon ile ili?kisini göstermi?tir.
Sa?l?kl? beslenin: Hipertansiyon hastalar?n?n beslenmesinde a??rl?kl? olarak sebze ve meyve, az ya?l? besinler, tam tah?l, sebze kaynakl? protein ve haftada en az iki kez bal?k yer almal?d?r. Çabuk tüketilen, i?lenmi? ve a??r? ya?, rafine ?eker ve tuz içeren yiyeceklerin tüketiminden kaç?n?lmal?d?r.
Sigaray? b?rak?n: Hipertansiyonu olan hastalar?n sigara kullanmamas?, kullan?yor ise mutlaka b?rakmas? tavsiye ve te?vik edilmelidir. Sigara b?rakma kalp damar hastal?klar?n? azaltmada en etkili önlemlerden biridir.
Alkol k?s?tlamas? yap?n ya da kullanmay?n: Hipertansiyonu olan hastalar?n alkol kullanmas? önerilmez. 
Hareketli ya?ay?n: Hastalara ya??na ve fiziksel durumuna uygun ?ekilde düzenli fiziksel aktivite/egzersiz yapmas? sal?k verilmelidir. Genel olarak haftada en az be? kez 30 dakikadan az olmayan aktivite önerilmektedir. Buna ek olarak gün boyunca da hareketli bir ya?am ö?ütlenmelidir.
Stres yönetimine önem verin: Davran??lar?n düzenlenmesi ve gev?eme teknikleri hakk?nda önerilerde bulunulmal?d?r.