Besin zehirlenmesine kar?? 10 etkili önlem

Sa?l?k Bakanl??? verilerine göre; ülkemizde de 2015-2020 y?llar? aras?nda besin kaynakl? hastal?klar nedeniyle hastanelere 18 milyon 314 bin 239 ki?i ba?vurmu? ve 1714 ki?i ya?am?n? yitirmi?. 

 S?cak havada mikroplar h?zla ço?al?yor
?ç Hastal?klar? Uzman? Dr. Murat Karakoç, besin zehirlenmesinin yaz aylar?nda daha s?k görülmesinde hava s?cakl???n?n büyük etkisi oldu?una i?aret ederek “Yaz mevsiminde hava s?cakl?klar?n?n artmas? nedeniyle   bakteri, virüs ve parazitler gibi mikroplar daha h?zl? ço?almakta ve besinlere daha kolay bula?maktad?r. Ayr?ca yaz aylar?nda piknik, barbekü, plaj gezileri gibi aç?k hava etkinliklerinin artmas?, özellikle turistik ve kalabal?k bölgelerde hijyen ko?ullar?na uyulmamas?, çi? ve az pi?mi? g?dalar?n tüketilmesi de besin zehirlenmesi s?kl???n? artt?rmaktad?r” dedi ve ekledi:

Bu belirtilerde asla zaman kaybetmeyin
Besin zehirlenmesinin belirtileri, bozulmu? g?dalar?n tüketiminden sonra birkaç saat veya birkaç gün içinde ortaya ç?k?yor. Belirtileri hafif veya ?iddetli olabilir. Hafif belirtiler bulant?, günde 5’ten daha az s?kl?kta olu?an kusma ve ishal, kar?n a?r?s? ve kramplar, hafif ate?, ba? a?r?s?, halsizlik, yorgunluk ile i?tahs?zl?k gibi sorunlard?r. ?iddetli bulgularda ise sürekli kusma, ?iddetli kar?n a?r?s? ve kramplar, 38°C'nin üzerinde seyreden yüksek ate?, kanl? ishal, ?iddetli dehidratasyona ba?l? azalm?? idrar, a??z kurulu?u,  ba? dönmesi, bay?lma, nefes darl??? ve gö?üs a?r?s? gibi semptomlar görülebilir.

Kal?c? sa?l?k sorunlar?na yol açmas?n
?iddetli belirtiler görüldü?ünde zaman kaybetmeden en yak?n sa?l?k kurulu?una ba?vurulmas? gerekiyor. Çünkü besin zehirlenmesi önemli bir problemdir. Ciddi tablolarda özellikle çocuklar, ya?l?lar ve ba????kl?k sistemi zay?f olan ki?ilerde ölümle sonuçlanabilir. Baz? patojenler ciddi ve kal?c? sa?l?k problemlerine neden olabilir. Örne?in, E. Coli bakterisinin O157 su?unun yol açt??? besin zehirlenmesi sonras?nda kal?c? böbrek yetmezli?i geli?ebilir ve hastan?n ömür boyu diyaliz tedavisi almas? gerekebilir. Yersina enterocolitica, Shigella, Salmonella bakterisi gibi baz? patojenlerin sebep oldu?u enfeksiyonlar?n ard?ndan reaktif artrit gibi çe?itli eklem romatizmalar? geli?ebilir."

BES?N ZEH?RLENMES?NE KAR?I 10 ETK?L? ÖNLEM

Besinleri sat?n al?rken dikkat

Al??veri? yaparken baz? kurallara dikkat etmeniz büyük bir öneme sahip. Son kullanma tarihi geçmi? g?dalar? sat?n almay?n. Paketli ürünlerin ambalajlar?n?n sa?lam ve hasars?z oldu?undan emin olun. ?i?mi? veya hasar görmü? konserve ürünlerini kullanmay?n. Et ve et ürünlerini güvenilir yerlerden sat?n al?n. K?r?k, çatlak, d??k?yla kirlenmi? yumurtalardan kaç?n?n. Özellikle et, et ürünleri ve tavuk gibi s?k besin zehirlenmesi yapan ürünlerin üretildikleri yerden depolara ve sat?? noktalar?na sevkiyat? s?ras?nda -18°C alt?nda muhafaza edilerek so?uk zincirin korunmas? önemli. Dondurulmu? besinlerin so?uk zincirinin k?r?lmam?? olmas?na dikkat edin.

Çi? ete ve yumurtaya dokunduktan sonra mutlaka…

Yemek haz?rlamadan önce ellerinizi sabunlu s?cak suyla en az 20 saniye y?kamaya özen gösterin. T?rnaklar?n?z? k?sa ve temiz tutmay? al??kanl?k edinin. Çi? veya az pi?mi? k?rm?z? et, beyaz et ve bal?kla temas sonras? özellikle ellerinizdeki çatlaklar arac?l???yla parazitler ve bakteriler bula?arak kist hidatik, toxoplazma, brusella, tüberküloz, camylobacter ve salmonella gibi çe?itli enfeksiyonlara yol açabiliyor. Bu nedenle çi? et ve bal??a dokunduktan sonra ellerinizi yine  sabunlu s?cak suyla y?kamay? asla ihmal etmeyin. 

Mutfak gereçlerini s?cak suyla y?kay?n 

Mutfak tezgahlar?n?, kesme tahtalar?n? ve di?er mutfak ekipmanlar?n? s?cak su ve sabunla düzenli olarak temizlemeniz çok önemli. Her kullan?mdan sonra, özellikle de çi? et, yumurta ve bal?k ile temas?n ard?ndan tüm araç ve gereçler ile tezgah yüzeylerini deterjanl? s?cak suyla iyice y?kamal?s?n?z.

Çi? etleri pi?irmeden önce y?kamay?n

K?rm?z? eti, bal??? ve tavuk etini pi?irmeden önce y?kamay?n. Özellikle tavuk etinde fazla miktarda mikroorganizma bulunuyor. Y?kama esnas?nda lavaboya, tezgah yüzeyine, muslu?a ve ellerimize bula?an bu mikroorganizmalar enfeksiyona yol açabiliyor. Bal?klar? da pi?irme öncesinde y?kamak do?ru de?il. Çünkü bal??? y?kamak Salmonella ve E.Coli gibi enfeksiyonlar? etrafa bula?t?raca?? gibi, sa?l???m?z aç?s?ndan önemli olan ve bal?kta çok bulunan Omega-3 gibi ya? asitlerinin ve faydal? enzimlerin kayb?na yol açar. Ayr?ca bal?kta bulunan ve pi?irme s?ras?nda lezzeti artt?ran do?al s?v?lar?n da kayb?na neden olur.

Bu besinleri asla temas ettirmeyin

Farkl? besinlerin birbiriyle temas halindeyken çe?itli mikroorganizmalar?n ve zararl? maddelerin geçi? yapmaslar?na çapraz bula? deniyor. Çapraz bula?? önlemek için çi? besinleri pi?mi? yiyeceklerden ayr? tutman?z gerekiyor. Ayr?ca çi? k?rm?z? et, tavuk eti, yumurta, bal?k ve kabuklu deniz ürünlerini de sebzeler ile asla temas ettirmemeniz gerekir. Bu sayede etlerde bulunan zararl? mikroorganizmalar?n sebzelere geçmesini engellemi? olursunuz.

Et ve sebzeleri ayn? b?çakla kesmeyin

Besin zehirlenmesine kar?? alman?z gereken bir ba?ka önlem ise etleri, et ürünleri ile sebzeleri ayr? tezgahlarda ve farkl? b?çaklarla kesmek olmal?. Etler ile temas eden b?çaklar?, tezgah?, mutfak araçlar?n? da s?cak ve sabunlu suyla y?kamal?s?n?z.

Besinleri do?ru s?cakl?kta pi?irin

Et, tavuk, bal?k ve yumurta gibi besinlerin yeterince pi?mi? olmalar? da besin zehirlenmesinden korunmada büyük öneme sahip. Bu besinlerin iç s?cakl?klar?n?n bir termometre ile kontrol edilmesi gerekir. Örne?in besinlerdeki iç s?cakl?k tavuk için en az 74°C, k?rm?z? et için de en az 63°C olmal?d?r. Besinlerin her taraf?n?n iyice pi?ti?inden emin olunmal?, büyük tencerelerde pi?irilen yemekler s?k s?k kar??t?r?larak s?cakl???n her tarafa yay?lmas? sa?lanmal?d?r.

Oda s?cakl???nda en fazla 2 saat tutun

Yiyecekleri pi?tikten sonra oda s?cakl???nda en fazla iki saat tutun, özellikle et ürünlerini daha sonra buzdolab?nda 4°C alt?nda saklamaya özen gösterin. Bunlar?n yan? s?ra pi?mi? yiyecekleri buzdolab?nda çi? besinlerden uzak tutman?z da çok önem ta??yor. 

Oda s?cakl???nda çözülmeye b?rakmay?n

Dondurulmu? besinleri özellikle de et ürünlerini oda s?cakl???nda çözülmeye b?rakmaman?z gerekir. Böyle durumlarda çözülen yüzey k?s?mlarda  Salmonella, E.Coli, Stafilokokkus aures gibi çe?itli bakteriler kolay bir ?ekilde üremekte ve besinlerle kontamine olarak besin zehirlenmesine yol açmaktad?r. Ayr?ca dondurulmu? besinleri s?cak su alt?nda çözmeye çal??mak da tehlike olu?turuyor. Bu ürünleri buzluktan ald?ktan sonra buzdolab?n?n alt raflar?nda çözülmeye b?rakmal? veya mikrodalga f?r?nlar kullanmal?s?n?z.

Kuru g?dalar? karanl?kta saklay?n

Bulgur, bu?day, pirinç, nohut, fasulye gibi bakliyatlar ve kuru g?dalar s?cak ve nemli ortamda saklanmamal?. Bakliyatlar ile kuru g?dalar? güne? görmeyen karanl?k bir yerde ve 20°C s?cakl???n alt?nda, a?z? hava almayan kapal? cam kaplar içinde saklamaya dikkat edin. Özellikle pirinç içeren yemekleri bir günde tüketilecek miktarda yapman?z gerekir. Pirinçli yemek tekrar tüketilecekse en fazla  bir defa daha ?s?tma yap?larak yenilebilir. Böylece Bacillus cereus gibi bakterilerin yol açaca?? g?da zehirlenmesinden de korunmu? olunur.